Anti-Design
- xin được phép tạm dịch bằng cụm từ “phản thiết kế” - là một phong trào nghệ
thuật nở rộ tại Ý vỏn vẹn trong vòng 14 năm, tính từ 1966. Anti-Design có còn ảnh
hưởng gì đến thiết kế đương đại hay không? Hãy cùng khám phá
nhé!
Anti-Design
- xin được phép tạm dịch bằng cụm từ “phản thiết kế” - là một phong trào nghệ
thuật nở rộ tại Ý vỏn vẹn trong vòng 14 năm, tính từ 1966. Người ta còn biết đến Anti-Design liên quan với những tên
gọi khác như Thời kì Cấp tiến (Radical Period) của thiết kế và kiến trúc Ý hoặc
thiết kế Memphis - lấy theo tên một công ty thiết kế được thành lập bởi Ettore
Sottsass tại Milan từ năm 1981 đến năm 1987.
Ettore Sottsass (1917 -
2007)
Ettore Sottsass
(1917 - 2007) là kiến trúc sư và nhà thiết kế người Ý. Ông là một trong những
người có nhiều đóng góp quan trọng thời kì Hậu Hiện đại trên đất Ý những năm cuối
thế kỷ XX. Các thiết kế của ông bao gồm đồ nội thất, đồ trang sức, kính, đèn
chiếu sáng và thiết bị văn phòng. Những tủ kệ thiết kế bởi Ettore Sottsass được
làm từ ván gỗ ép, có hình thức đôi phần kì quặc và màu sắc nổi bật, thêm vào
đó, sự ra đời của Memphis Group vào năm 1981 đã đưa Ettore Sottsass trở thành một
phát ngôn viên chính của phong trào Anti-Design. Ngoài Sottsass, Anti-Design cần
phải kể đến những cái tên như Gianfranco Frattini và Livio Castiglioni, Enzo
Mari, Piero Gilardi, Paolo Lomazzi...
Thiết kế bởi Memphis Group (1981 - 1987) - sử
dụng hình dạng hình học như các họa tiết chính
Từ trái qua phải: giá sách Malabar thiết kế
bởi Ettore Sottsass (1982) - tủ tường Carlton bởi Sottsass (1981) - ghế sofa
Dublin thiết kế bởi Marco Zanini (1981) - đèn bàn Piccadilly thiết kế bởi
Gerard Taylor (1982)
Chi tiết trên vải Memphis (1982)
Vậy Anti-Design “chống
đối” lại điều gì? Đó là quan niệm về
thiết kế tốt (good design), chủ nghĩa duy lí và hình thức công năng của Chủ
nghĩa Hiện đại (Modernism). Nếu như Chủ nghĩa Hiện đại hướng tới công năng sử dụng
của thiết kế và tính bền vững của sản phẩm thì Anti-Design quan niệm rằng đồ vật
chỉ là tạm thời, có thể nhanh chóng vứt bỏ và được thay thế bởi một cái gì đó mới
hơn, nhiều chức năng hơn. Anti-Design tìm cách khai thác sức mạnh của thiết kế
để tạo ra các đối tượng sản phẩm mang tính độc đáo, thậm chí là kì quặc. Thiết
kế Anti-Design đơn thuần là đồ vật trang trí, đôi khi không cân xứng và luôn
luôn dịch chuyển theo xu thế của xã hội. Chúng biến dạng về kích thước (một chiếc
ghế khổng lồ có thể làm bạn trông bé tí), khám phá sự đa dạng phong phú của màu
sắc, các yếu tố trang trí và vật liệu.
Designs.vn
xin được tổng hợp lại những biểu hiện của phong cách thiết kế Anti-Design như
sau:
- Thiết kế phải đặc
biệt độc đáo nhưng không nhất thiết phải đẹp.
-
Anti-Design nhấn mạnh sự khác biệt hơn là giá trị chức năng thuần túy của
sản phẩm.
- Khai thác
tiềm năng phong phú về màu sắc, yếu tố trang trí và vật liệu.
- Sản phẩm mang
tính “tạm thời” và phải được thay thế khi xu hướng xã hội thay đổi.
Anti-Design được
thành lập dựa trên niềm tin về tầm quan trọng của các giá trị xã hội và văn hóa
ảnh hướng đến chức năng thẩm mĩ của đối tượng. Không thể phủ nhận, Anti-Design
đã có ảnh hưởng đến văn hóa và thiết kế không chỉ ở nước Ý trong giai đoạn thập
niên 80. Tuy nhiên, Anti-Design không phải là toàn bộ Hậu Hiện Đại
(Postmodernism) tại Ý. Đây chỉ là phản ứng lại với làn sóng giải cấu
trúc của Chủ nghĩa Hiện đại, vẫn luôn được coi là hoàn mỹ nhưng có phần hơi khô
khan lúc bấy giờ.
Thiết kế
của Warren Platner
Joe Sofa (1970) - Paolo Lomazzi
Chiếc ghế sofa nổi tiếng mang tên Joe
(1970) - đặt theo tên nhà thiết kế huyền thoại Joe Colombo của Ý - được thiết kế
bởi Paolo Lomazzi. Chiếc ghế được phủ bằng polyurethane (PU hay còn được gọi là
da tổng hợp) có hình thức trông giống như găng tay bắt bóng chày khổng lồ. Nó
cho thấy rằng hình thức không cần phải được phát minh ra, chúng còn có thể được
sử dụng lại.
Ghế bành Sindbad (1981) - Vico
Magistretti
Chiếc ghế bành Sindbad (1981) lấy cảm
hứng từ ý tưởng về một tấm thảm ném ẩu trên sofa trong hình ảnh của mảnh yên ngựa
mà Magistretti đã nhìn thấy tại Anh. Sự độc đáo nằm ở cấu trúc vỏ bọc bằng sợi
tổng hợp polyurethane cùng tấm lót polyester có thể tháo ra hoặc thay đổi cố định
trên khung thép.
Ghế bóng
(Ball Chair) - Eero Aarnio
Ghế
Sacco (1968) - Piero Gatti, Cesare Paolini, Franco Teodoro
Ghế
Panton thiết kế bởi Verner Panton vào năm1960 và được sản xuất bởi Herman
Miller, Inc vào 1973
Biểu hiện của Anti-Design trong những thiết kế
đương đại ngày nay - Ghế vải bạt thiết kế bởi studio thiết kế Thụy Sĩ
BERNHARD | BURKARD
Ghế
Touchwood bởi Lars Beller Fjetland
Chúc
bạn một ngày nhiều ý tưởng cùng những thiết kế rất độc đáo từ phong trào thiết
kế Ý Anti-Design!
ARTHISTORYARCHIVE.COM/XANH HỒNG CHUÔI/DESIGNS.VN